De nedderdüütsche Spraak is in Sleswig-Holsteen en Kulturgoot, dat wi in de Verfaten rinschreven hebbt

Dat Parlament schnackte up 26.11.2021  över de Bericht vun de Landesregeren – Fortschreibung des Landesplans Niederdeutsch, Drucksache 19/3399.

Mien Reed up 26.11.2021 to TOP 46:

un hier to Nalesen:

„Leve Präsidentin! Leve Fruunslüüd! Leve Mannslüüd!

Wi köönt dat nich oft noog vertellen: De nedderdüütsche Spraak is in Sleswig-Holsteen en Kulturgoot, dat wi in de Verfaten rinschreven hebbt. Dat Land bekennt sik in de Verfaten in Artikel 13 in den tweten Afsatz to den Schutz, de Förderung un de Pleeg vun dat Nedderdüütsche un in Artikel 12 Afsatz 6 to den Nedderdüütschünnerricht in de Scholen. Wi snackt hier nich blots över dat Recht in Sleswig-Holsteen un in de anner Bundeslänner, in denen Platt snackt warrt, wi snackt ok över dat Völkerrecht, un Düütschland is de Europäische Charta för Regional- un Minderheitenspraken bitreten.

Leve Frünnen vun dat Plattdüütsche, wi köönt tofreden sien, dat disse Verkloogfiedelung, wat wi dor inschreven hebbt, disse Förderung vun dat Nedderdüütsche för all Afordente in uns Parlament politisch nich strittig is. All de Sleswig-Holsteeners, de Nedderdüütsch spreken un för de dat bedüdent is, dat dat för uns Kinners un Enkels spraken warrt. Wi Politikers in Sleswig-Holsteen staht dorför in de Plicht, egal in wat för en Cluster se tosamenkaamt. Dat seggt ok uns höchste Sozialdemokratin, de Heimatbundvize, Serpil Midyatli. Hartlichen Glückwunsch to de Wedderwahl!

Aver över eens dörvt wi uns keen Illusionen maken: Wi köönt dat Plattdüütsche blots ünnerstütten, wi köönt dat Nedderdüütsche nich verplichten. Wi mööt dat leven! Wenn de Familien ophöört, jümmers wedder Platt to snacken, is de Spraak an‘t afsupen. Nu snackt wi bi‘t Nedderdüütsche över en Spraak, de in Düütschland in vele Dialekte un Varietäten vun rund
2 Millionen Lüüd mit gode Kenntnisse un vun 5 Millionen mit ‘n beten Lüchten spraken warrt. Ok in Nedderland gifft dat noch 1 Million Sprekers vun dat Nedderdüütsche. Nedderdüütsch is dormit in en veel kommodere Laag as dat Nordfriesische, de Dialekte warrt blots noch vun en poor Dusend Lüüd spraken. Dat is trurig, aver so is dat nu mal. Uns Sellschop is vun en hoche regionale Mobilität utwiest. Minschen, de mit dat Nedderdüütsche opwachsen sünd, trecken in anner Bundeslänner, wo dat Plattdüütsche keen Wurzeln hett, oder se treckt gor in‘t Utland. In‘n anner Weg treckt Lüüd, de in ehr Leven mit dat Nedderdüütsche noch nie wat to weten kregen hebbt, to uns in dat Norddüütsche an‘e Waterkant hen to‘n echten Norden.

Wenn ik mi de Biografien vun Se hier in’t Parlament ankiek, glööv ik, dat wi nich all to hoop en Debatt up Platt verkloorfiedeln köönt; dat köönt wi nich. Aver wi hebbt en poor Plattsnackers hier, un dat is goot so. Wi maalt nich swatt, wenn de Biraat Nedderdüütsch de Bestand vun uns ole Spraak kritisch süht. Umso bedüdender sünd de Initiativen, de wi in uns Land to de Förderung un to‘n Erhalt vun dat Nedderdüütsche to faten kreegt. Mien Vorreedner hett dorvun ’n lütt beten vertellt.

För de Bericht vun de Landesregeren will ik mi bi Se, Fru Ministerin, un Ehr Team recht hartlich bedanken. Ik mutt aver kloor seggen, dat de Runderlass von 1992 to keen Tiet ümsett worrn is. De ne‘e Erlass – twee Johr oolt – is nu in de Gang, un sien Ümsetten mutt in de nächste Period evaluiert warrn. De Bericht snackt ok vun dat Nedderdüütsche in de Wiederbildung. Dor hett de Pandemie ne‘e Barge optürmt. Denn för de Spraak mutt een sik ok ‘n beten an’t Pell kamen. De Volkshochscholen hebbt uns verkloorfiedelt, dat de Ünnerricht um 20 % sunken is. Op all de vele Aspekte kann ik hier nich ingahn. Ik bidd Se, dat wi in’n Bildungsutschuss to weten kregen, wat de Biraat Nedderdüütsch dorto to seggen hett. Ik bidd Se: Laad Se de doch mal in in’n Bildungsutschuss un snackt mit de! Dann seggt se: Allens, wat wi dorto to seggen hebbt – wi köönt ok Hoochdüütsch! – Danke schön.“